Niegrzeczny był biały czy czarny chłopiec - takie pytanie badacze zadali dwóm grupom dzieci. Okazało się, że dzieci z rzadkim defektem genetycznym, w wyniku którego tracą nieufność wobec obcych, nie ulegają także stereotypom rasowym.

Naukowcy twierdzą, że nawet osoby, które trudno uznać za rasistów, podświadomie przejawiają rasistowskie odruchy. A zatem takie uprzedzenia muszą mieć korzenie biologiczne.

Eksperyment z prądem

W 2005 r. Elizabeth Phelps, amerykańska psycholog z Uniwersytetu w Nowym Jorku, opisała na łamach "Science" wyniki następującego eksperymentu. Uczona pokazywała badanym o białym i czarnym kolorze skóry fotografie białych i czarnych twarzy i jednocześnie raziła ich lekko prądem. W drugiej turze eksperymentu uczestnicy ponownie oglądali te same twarze, tym razem jednak obrazom nie towarzyszyły już żadne negatywne doznania. A jednak ludzie ci mieli wciąż wrażenie, że są prądem "kopani" - szczególnie wtedy, gdy pokazywano im obcą rasowo twarz. Dr Phelps uznała to za dowód, że rasizm jest bezpośrednio powiązany z naszym lękiem przed kontaktem z "innym", a więc kimś należącym do odmiennej grupy społecznej, etnicznej czy rasowej.

Inni naukowcy dowodzili, że tego typu lęki znikają, gdy ma się więcej kontaktów z przedstawicielami obcej rasy, jak to np. dzieje się w przypadku zaprzyjaźnionych różnokolorowych par.

Problem lęku i rasowych stereotypów zafascynował dr. Andreasa Meyer-Lindenberga, psychiatrę z Instytutu Zdrowia Psychicznego w Mannheim w Niemczech. Wybrał on do badań, których wyniki ukazały się właśnie na łamach "Current Biology", szczególną grupę osób - dzieci obarczone rzadkim genetycznym defektem wywołującym tzw. zespół Williamsa. Osoby cierpiące na ową chorobę są często w większym bądź mniejszym stopniu upośledzone umysłowo i do tego są niespotykanie ufne wobec obcych.

- Kiedy przyszedłem na spotkanie Stowarzyszenia Chorych na Zespół Williamsa, pół setki dzieci próbowało rzucić mi się na szyję, choć widziały mnie po raz pierwszy w życiu - opowiada Andreas Meyer-Lindenberg.

Zespół pod kierunkiem niemieckiego psychiatry poddał dziesięciu chłopców i dziesięć dziewczynek z zespołem Williamsa (dzieci liczyły od 7 do 16 lat i wszystkie były Francuzami o białym kolorze skóry) standardowemu testowi postrzegania przedstawicieli obcej rasy. Jedno z zadań wyglądało następująco: dzieciom pokazano wizerunki dwóch chłopców - jednego o białej, drugiego o czarnej skórze - i oświadczono, że jeden z nich jest niegrzeczny, gdyż rysuje obrazki na ścianie domu. Uczestnicy badania mieli wskazać, który z nich zasłużył na karę.

W innym zadaniu dzieciom przedstawiono wizerunek nastoletniej dziewczynki i nastoletniego chłopca, a następnie poproszono, by wskazały, które z nich po powrocie ze szkoły pracuje na stacji benzynowej.

Ten obcy

Odpowiedzi dzieci z zespołem Williamsa skonfrontowano następnie z odpowiedziami 20 zdrowych dzieci.

O ile badani z grupy kontrolnej kierowali się typowymi stereotypami rasowymi - w 83 proc. odpowiedzi na karę zasłużył czarny chłopiec - o tyle dzieci z zespołem Williamsa obstawiały niemal po równo, 64 proc. wybrało czarnoskórego kolegę.

Jeśli natomiast chodzi o stereotypy płciowe, obie grupy były niezwykle zgodne. W 90 proc. to chłopiec, a nie dziewczynka pracuje ich zdaniem na stacji benzynowej.

- A zatem społeczne lęki przyczyniają się do rasowych, ale już nie płciowych stereotypów - konkludują autorzy eksperymentu. - Nasze wyniki przemawiają za tym, że redukowanie obaw przed "innymi" to najlepszy sposób na walkę z rasizmem - przekonuje Meyer-Lindenberg.

- Trzeba być ostrożnym w wyciąganiu wniosków z powyższego badania - ostrzegają inni naukowcy. - Być może dzieci z zespołem Williamsa po prostu nie potrafią przejąć rasowych uprzedzeń od rodziców bądź kolegów - zastanawia się Luigi Castelli z Uniwersytetu w Padwie we Włoszech.

Podobnego zdania jest wspomniana dr Phelps: - A może to wcale nie kwestia braku lęku, lecz różnic w zdolnościach poznawczych uczestników badania? To tłumaczyłoby różnicę pomiędzy stereotypowym postrzeganiem płci, ale nie rasy. Dzieci z zespołem Williamsa świetnie bowiem odróżniają chłopca od dziewczynki, ale z rozróżnieniem koloru skóry mogą mieć już kłopot - uważa Phelps.




_______________________
Gazeta.pl